PIESZE WĘDRÓWKI PO TINOS
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Greek English French Italian Russian
Swedish Polish
 

Οδοιπορικό στην ΤήνοTinos może być rajem dla miłośników natury i wędrówek w środowisku, gdzie ingerencja człowieka jest niewielka i dyskretna. Skalisty krajobraz nie pozwala zresztą na zbyt wiele i napawa szacunkiem oraz egzekwuje umiar we wprowadzaniu zmian. Tym sposobem spacerowicz może kroczyć brukowanymi kamieniami drogami i malowniczymi ścieżkami, napawając się specyficznym charakterem krajobrazu Tinos z nieskończonym zastosowaniem kamieni przez zdolnych rzemieślników, którzy zadbali o połączenie sztuki ze skalistym otoczeniem i surową ziemią. Spacerowicz spotyka na swojej drodze niezliczone gołębniki, jakby haftowane z niezwykłym kunsztem przez budowniczych, wiejskie gospodarstwa i kaplice z pięknymi dzwonnicami, ale też zielone wąwozy w wielu miejscach.

 


Poniższe trasy to zaledwie kilka z wielu dostępnych na wyspie dla miłośników pieszych wędrówek.

1. FALATADOS – (MYRSINI) – MANGANARI – PLATY – AKTI LIVADAS
Οδοιπορικό στην ΤήνοTa trasa jest wyjątkowo interesująca, z bazą Falatado - jedną z największych i najpiękniejszych wiosek w Tinos, ponieważ spacerowicz ma okazję przejść kamienistą ścieżką większość trasy, spacerując nad zacienionym brzegiem rzeki, gdzie rosną rozłożyste platany i dęby, a także odkryć stare młyny wodne. W miejscu Lydakia krajobraz jest zachwycający, ponieważ niezliczone erozyjne skały granitowe tworzą rzadki obraz. Spacer można ukończyć przechodząc przez idylliczne rejony Platy i Manganari, aż do zatoki Livada z przepiękną i czystą plażą. Ta trasa może zostać przedłużona aż do latarni Livada, która znajduje się na północno-wschodnim końcu wyspy. Do tego samego celu można dojść zaczynając z wioski Myrsini, która znajduje się u stóp góry Tsikniás.


2. DINARA – XOMPOURGO – KOYMAROS – SKALADOS – KROKOS – SMARDAKITO –TARAMPADOS – KAMPOS – LOUTRA - PERASTRA


To długa i raczej męcząca trasa, ale warta przejścia, ponieważ oferuje nam zaznajomienie się z wieloma wioskami Tinos, przechodząc przez nie. Również natura w swojej okazałości wynagradza nasz trud. Bazą jest wioska Xinara, siedziba dawnej gminy Exompourgo, gdzie króluje największy budynek katolickiego biskupstwa. Spacerowicz kieruje się w stronę Xombourgo, przechodząc powyżej wioski. Na szczycie fortecy panoramiczny widok na wszystkie strony wyspy jest urzekający, a warto zwrócić uwagę na duży marmurowy krzyż na pamiątkę starego kościoła Świętej Heleny, który się tu znajdował. Dalej droga przecina wioskęΟδοιπορικό στην Τήνο Koumaro na zboczu góry Furka z widokiem na dolinę Komi i jej wioski. Mając po prawej stronie jedyny w swoim rodzaju krajobraz okolicy Volax z granitowymi formacjami skał, spacerowicz zejdzie w kierunku najbliższej wioski, Skalado, gdzie może sobie zrobić przerwę na kawę w kafenionie. Trasa aż do Krokos będzie z górki - to malownicza wioska z tradycyjnymi tawernami w wąwozie. Dalej trasa jest pod górkę, ale trud wynagrodzi nam spacer pomiędzy polami uprawnymi z kanałami i sadami. Spotykamy malownicze kaplice, gołębniki, młockarnie, wiatraki, aż docieramy do Smardakito, wioski o ładnym położeniu i architekturze oraz z orzeźwiającym źródłem, przy którym możemy odpocząć.
Kontynuując spacer w kierunku Tarampado, turysta będzie miał okazję napawać się jedynym na całym świecie widokiem gołębników, które znajdują się tutaj grupowo i zaliczane są do największych i najlepiej zachowanych na wyspie. Przechodząc do sąsiedniej wioski Kampos, możemy zaopatrzyć się w ciepłe, pachnące suchary i chleb. Dalej droga schodzi w dół w kierunku Loutra, wioski tonącej w zieleni i drzewkach cytrusowych, gdzie znajduje się siedziba sióstr urszulanek i mnichów jezuickich. Na sam koniec docieramy do Perastra, idąc niemal równolegle do rzeki Komi pomiędzy oleandrami i łozinami oraz przechodząc przez kamienne mostki i brukowane uliczki.


3. MONASTYR KEXROVOUNI – MOUNTADOS – SBERADOS – TRIPOTAMOS - XOMPOURGO

Ta trasa zaczyna się od monastyru Kechrovouní i dociera do Xombourgo lub odwrotnie, można ją porównać do zespołu połączonych naczyń, bowiem początek i koniec trasy znajdują się na dwóch szczytach o podobnej wysokości. Dlatego też, ktokolwiek zdecyduje się wyruszyć w tą trasę, powinien mieć kondycję, żeby znosić wspinaczkę pod górkę i zejście w dół, choć oczywiście na koniec wyjdzie mu na zdrowie, bo oprócz gimnastyki, będzie miał możliwość napawać się wyjątkową trasą. Z monastyru wiedzie brukowana kamieniami serpentynowa ścieżka, która schodzi po zboczu o niezliczonych tarasach, stajniach i młockarniach, aż w końcu dociera do wioski MountadoΟδοιπορικό στην Τήνοs. Tutaj spacerowicz ma okazję przejść się po pięknej i malowniczej wiosce oraz orzeźwić się przy jej źródle.
Dalej, przechodząc przez kamienny mostek i pozostawiając po prawej stronie zieloną Karyá i wzgórze Kolokytha z porzuconym wiatrakiem, docieramy do wiosek Sberados i Tripotamos. Oba te tradycyjne osiedla z licznymi gołębnikami, kamiennymi źródłami i kaplicami, które je otaczają, oczarowują odwiedzających. Za Tripotamos ścieżka pnie się pod górę i schodzi się ze starożytnym szlakiem do Xompourgo. Trasa, biegnąca pośród ruin starożytnego miasta i pozostałości majestatycznego archaicznego muru oraz różnych zabudowań i świątyni Demeter, dociera do stóp wzgórza, na którym przez wieki górowała średniowieczna forteca wyspy. Spacer można zakończyć wizytą w klasztorze Wytrwałego Serca Jezusowego, ale też wspinaczką do fortecy, jeśli komuś pozwala na to kondycja.


4. KIONIA – KTIKADOS – SMOURDIA – VARY – POLES - CHORA

Dwie krótsze trasy spacerowe to te, które łączą wioski Ktikados i Chatzirados z Kionia, zatoką z osiedlem i stanowiskiem archeologicznym, gdzie znajdują się ruiny świątyni Posejdona i Amfitryty. Trasy są dość krótkie i niezbyt męczące, ścieżka biegnie w dół, niemniej jednak to urokliwe trasy z wyjątkowym widokiem na przeciwległy horyzont na morzu i sąsiednią wyspę Syros. SpacerowΟδοιπορικό στην Τήνοicz przechodzi przez rolnicze ścieżki i mosty skąpane w zieleni. Ten odcinek trasy łączy dawna droga pomiędzy Chorą a Xompourgo, która dociera do Chory, mijając mur starożytnego Tinos w okolicy Poles i pozostałości akweduktu Pizystratesa. Jeśli ktoś chce przejść całą trasę, która zaczyna się od Chatzirados lub Ktikados, mijając szczątki starej wioski, a w okolicy Smourdiá, zacznie schodzić w kierunku Xompourgo – Chora.


5. FATADOS – VOLAX – GRIZA – SKLAVOXORIO - AGAPI
Οδοιπορικό στην ΤήνοTa trasa wiedzie z okolic „Pano” do „Kato Meri” na Tinos, zaczynając od północnego końca Falatados, a dokładniej Kathlikaros, i docierając do wioski Agapi. Spacerowicz, po przejściu jedynego w swoim rodzaju odcinka z ogromnymi skałami granitowymi, dotrze do wioski Volax, gdzie może posnuć się po malowniczej wiosce, zobaczyć, jak plotą kosze oraz odpocząć w kafenionie lub tawernie. Dalej, idąc w kierunku rejonu Griza, wzdłuż wąwozu z ostrokrzewami, drzewami pistacjowymi i oleandrami, znajdzie się w wiosce Agapi z kamiennymi mostami, wieloma gołębnikami, opuncjami i migdałowcami. Zbaczając nieco z trasy, spacerowicz może odwiedzić małą wioskę Sklavochorió, gdzie urodził się malarz Nikolaos Gizis.



6. STENI – POTAMIA – MAROULI - LYCHNAFTIA
Οδοιπορικό στην ΤήνοJeśli ktoś odwiedzi główną wioskę Tinos - Stení - i lubuje się w odkrywczych spacerach, to powinien podążyć kamienną ścieżką, która się tu zaczyna i schodzi w kierunku południowo-wschodniej części wyspy aż do spokojnej i z bujną roślinnością plaży Lychnaftiá. Po drodze minie wioskę Potamiá z jej wąwozami, przejdzie przez starą ścieżkę o nazwie Tartar, przechodząc wcześniej przez kamienny most i schodząc w kierunku pięknej okolicy w pobliżu Marouli, spotykając oczywiście wszędzie gołębniki pośród pól uprawnych. W okolicy Nerómylos warto się zatrzymać na odpoczynek i obejrzeć stare osiedle z młynem wodnym. Na końcu trasy jest urokliwa plaża Lychnaftiá z kolorowymi kamyczkami, lazurową wodą i widokiem w kierunku Mykonos.

 

7. MYRSINI – PROFITIS ILIAS – SZCZYT TSIKNIAS
Οδοιπορικό στην ΤήνοOdwiedzający wyspę będzie miał pełny obraz Tinos, jeśli pośród różnych tras zdecyduje się przemierzyć i tą, która wiedzie na szczyt Tsikniás (726 m n.p.m.), związany z wieloma mitami wokół jego nazwy. Rozpoczynając spacer od wioski Myrsini, obieramy ścieżkę w kierunku Xokopi, która doprowadza nad do podnóża góry. W okolicy Mármara zaczyna się spiralna wspinaczka w kierunku kaplicy Proroka Eliasza (gr. Profitis Ilias), żeby zakończyć się na szczycie Tsikniás. Stąd rozciąga się niesamowity widok na całe Tinos i okoliczne wyspy oraz Morze Egejskie.


8. DYO CHORIA – FANEROMENI – KOUNARES (AGHIA VARVARA) – AGHIOS SOSTIS

Z bazą „glysterni”, jak nazywają źródło w Dyo Choriá, spacerowicz może podążyć starym krętym szlakiem i zejść po zboczu, mając nieograniczony widok morza. Przed nim rozciągają się pastwiska w Mantaloús, a dookoła rozsiane sąΟδοιπορικό στην Τήνο kaplice i gaje oliwne. Docierając do monastyru Faneromeni w okolicy Kounares, warto zatrzymać się na chwilę i napawać krajobrazem oraz widokiem pozostałości starożytnej rolniczej osady. Po Kounares trasa się rozwidla, jedna droga prowadzi do Aghia Varvara, a druga, główna, do malowniczej zatoczki Aghios Sostis z piękną plażą.

 


9. KALLONI – AEROFOLIA – KORIS PYRGOS – STAVRIA – MONASTYR KATAPOLIANIS – PLATIA - PYRGOS

Spacerowicz, który odważy się przejść tę długą, ale niezwykle kulturowo interesującą trasę, aby dotrzeć z okolic „Kato Meri” do „Exo Meriá”, będzie miał okazję zdobyć niepowtarzalne doświadczenia, bo pozna niezbadaną stronę Tinos. Zacząć należy z Kalloní, bardzo malowniczej wioski, co zdradza już jej imię (gr. „kalloni” – piękna), wespnie się w kierunku Aetofoliá z ładnym położeniem i malowniczym źródłem, przejdzie kamienny most i dotrze do Aghioi Anargyroi w Pyrgiá, gdzie znajdują się ruiny z okresu hellenistycznego. Idąc zawsze północna częścią Tinos, ze stromymi zboczami i dzikim wyspiarskim krajobrazem, oraz mając po prawej stronie morze, możemy zatrzymać się w okolicy Koris Pyrgos, żeby napawać się wyjątkowym widokiem wąwozu Chalakiá i gospodarstw zbudowanych na starożytnym osiedlu, podobnie jak Stavria, inne ważne osiedle rolnicze. Na całej trasie roślinność jest uboga, niskie krzewy i pola uprawne na tarasach zbudowanych z lokalnego kamienia. Kolejny przystanek to monastyr Katapolianí, który datuje się na XVIII w. i znajduje się po stronie wzniesienia Ysterniá. Rozciąga się stąd wspaniały widok na wioski okolicy „Exo Meriá” i orzeźwiające źródło. Dalej trasa biegnie w dół w kierunku wioski Platiá z pomnikiem poświęconym poległym mieszkańcom Panormos, a ostatecznym celem jest Pyrgos – największa wieś na Tinos. Tutaj spacerowicz może posnuć się po marmurowych alejkach i odwiedzić Muzeum Chalepasa oraz Artystów z Panormos, Szkołę Sztuk Pięknych, cmentarz wioski z jego wspaniałymi nagrobkami, nowe Muzeum Obróbki Marmuru, może podziwiać rzadkie świetliki w domach i odpocząć na malowniczym placu wioski pod wiekowym platanem.

 

10. KARDIANI – YSTERNIA (ZATOKA YSTERNIA) VENARDADOS – PYRGOS – MARLAS - MAMADOS

Οδοιπορικό στην ΤήνοZ bazą w Kardianí, zielonej wiosce w południowo-zachodniej części wyspy, która zdaje się wisieć na zboczu góry z jedynym w swoim rodzaju widokiem na wyspę Syros, spacerowicz udaje się w kierunku lokalnej drogi do Ysterni, dużej i pięknej wioski, z równie imponującym widokiem jak Kardianí. Tutaj zatrzyma się na spacer po marmurowych zaułkach, odwiedzi Muzeum Artystów z Ysterni i kunsztowną cerkiew Aghia Paraskevi. Stąd zaczyna się kamienna ścieżka ze stopniami prowadząca do zatoki Ysternia, gdzie można zatrzymać się na kawę lub posiłek z owoców morza w tawernie. Z Ysterni droga wiedzie nas w kierunku Pyrgos, przebiegając przez malowniczą wioskę Venardados, która znajduje się w wąwozie z platanami. Turysta, zwiedziwszy największą i najpiękniejsza wioskę Tinos - Pyrgos, może wybrać starą kamienną trasę, która wiedzie do Pánormos, następnie wybierze biegnącą w górę odnogę w kierunku Marlás, z unikalnym kościołem Aghioi Anargyroi i sąsiednim monastyrem Kyra Xeni oraz osiedlem Mamado, które jest najbardziej wysunięte na zachód na wyspie - stąd rozciąga się wspaniały widok na cieśninę pomiędzy Tinos a Andros i na Andros. Może też zwiedzić opuszczone osiedle Ismaíl.

 

Trasy spacerowe na Tinos opracowane zostały na podstawie publikacji „Wędrówki piesze na Tinos” autorstwa Tasosa Anastasiou. Publikacja ta, wydana w trzech językach (greckim, angielskim i francuskim), jest dostępna, równocześnie z działaniami podjętymi na Tinos przez Wydział ds. Kultury Peryferii Cyklad w celu ochrony i prezentacji wybranej sieci kamiennych starych dróg i tras na wyspie.