Το µοναστήρι της «Κυρίας των Αγγέλων»
στο Κεχροβούνι Τήνου

Κατά τη ντόπια παράδοση, τρεις αδελφές από το χωριό Τριπόταµος είδαν το ίδιο όνειρο-όραµα: µια γυναίκα (η Παναγία) τους υποδείκνυε να κτίσουν µοναστήρι και να µονάσουν σε συγκεκριµένο σηµείο στο όρος Κεχροβούνι, εκεί όπου έβλεπαν παράλληλα ένα περίεργο φως. Έπειτα από αντιπαραθέσεις µε την υπόλοιπη οικογένειά τους, τελικά αποφάσισαν να υπακούσουν στη γυναίκα του οράµατός τους. Επειδή, όµως, στο συγκεκριµένο σηµείο οι άνεµοι ήταν πολύ ισχυροί και η περιοχή γεµάτη φίδια, επιχείρησαν να χτίσουν τα κελιά τους λίγο νοτιότερα. Όµως, όσο και να προσπαθούσαν, τα κελιά γκρεµίζονταν κατά τη διάρκεια της νύχτας και τα εργαλεία βρίσκονταν στο αρχικό σηµείο υπόδειξης. Μετά από αυτό πείστηκαν ότι έπρεπε να υπακούσουν στις αρχικές οδηγίες, και έχτισαν τα τρία κελιά, τα οποία µετέπειτα αποτέλεσαν τον πυρήνα της Μονής. 
Λόγω έλλειψης πηγών που να επιβεβαιώνουν τις παραδόσεις, υπολογίζεται ότι η Μονή χτίστηκε γύρω στον 11ο-12ο αι. µ.Χ., αν και το πρώτο έγγραφο που την αναφέρει είναι του 17ου αιώνα (πιθανότατα το 1614). Χτισµένη σε υψόµετρο 600 µέτρων, σκαρφαλωµένη στην κορυφή του βουνού, µε υπέροχη θέα τη Χώρα και τα χωριά της Τήνου αλλά και το Αιγαίο πέλαγος µε τα γύρω νησιά, δικαιώνει κάθε επισκέπτη και προσκυνητή της. 
Σ’ αυτό το µοναστήρι µόνασε µεταξύ άλλων και η µοναχή Πελαγία, η οποία είδε όραµα την Παναγία να της υποδεικνύει το µέρος, όπου τελικά βρέθηκε η εικόνα της, αυτή του Ευαγγελισµού. Από αυτό το γεγονός η Τήνος έγινε πόλος έλξης για τους χριστιανούς όλου του κόσµου. Η µοναχή Πελαγία ορίστηκε Οσία από την εκκλησία µας και τα τελευταία 37 χρόνια Αγία. Η µνήµη της γιορτάζεται µε λαµπρή ιεροτελεστία στην Τήνο κάθε χρόνο στις 23 Ιουλίου. Προς τιµήν της οραµατίστριάς της, η εικόνα του Ευαγγελισµού µεταφέρεται µε λιτανεία και κοσµοσυρροή στο µοναστήρι το πρωί, όπου τελείται θεία λειτουργία στην εκκλησία υπό τις ψαλµωδίες των µοναχών. Ακολουθεί φιλοξενία των πιστών και το απόγευµα της ίδιας µέρας η εικόνα οδηγείται και πάλι πίσω στη θέση της, στην εκκλησία της Ευαγγελίστριας στη Χώρα. Η επιστροφή είναι µια µεγαλειώδης ποµπή, στην οποία συµµετέχουν πεζή ο Μητροπολίτης, ο κλήρος της Τήνου, η Ηγουµένη µε τις µοναχές και χιλιάδες πιστοί. 
Η Μονή κινδύνεψε πολλές φορές να κλείσει, όπως για παράδειγµα κατά τη βασιλεία του Όθωνα και της Βαυαροκρατίας, όταν µε διατάγµατα έκλεισαν ή κινδύνευσαν να κλείσουν πολλές µονές της χώρας.  Η αγάπη και η πίστη, όµως, των Τηνιακών, των µοναχών της εποχής εκείνης, αλλά και όλων των χριστιανών βοήθησε και µε τη σθεναρή αντίστασή τους όχι µόνο η Μονή δεν έκλεισε, αλλά αντίθετα απέκτησε λάµψη και ακτινοβολία σε όλο το χριστιανικό κόσµο. 
Παλαιότερα στη Μονή ζούσαν εκατοντάδες µοναχές, αλλά σήµερα έχει µειωθεί σηµαντικά ο αριθµός τους. ∆εν παύει, όµως, να προσελκύει όχι µόνο τους πιστούς αλλά και κάθε επισκέπτη της Τήνου. 
Το µοναστήρι της «Κυρίας των Αγγέλων» εκτός από τα άλλα πράγµατα που έχει να επιδείξει µέσα από την πορεία του στους αιώνες, αποτελεί επίσης δείγµα τηνιακής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Με τα στενά λιθόστρωτα σοκάκια του, τις συνεχείς καµάρες του, τη λευκότητα και λιτότητά του, είναι χαρακτηριστικό παράδειγµα ενός οικισµού της Τήνου. Η µόνη διαφορά από τα υπόλοιπα χωριά του νησιού είναι ότι είναι χτισµένο σαν φρούριο, ενώ οι οικισµοί της Τήνου (σε αντίθεση µε άλλους Κυκλαδικούς) απλώνονται ελεύθεροι στην τηνιακή ύπαιθρο.    
Σήµερα µπορεί κανείς να επισκεφτεί το κελί της Αγίας Πελαγίας, που έχει µείνει αναλλοίωτο, να προσκυνήσει την κάρα της, αλλά και να περιπλανηθεί στα στενά δροµάκια της Μονής, απολαµβάνοντας την ηρεµία και τους θορύβους µόνο της φύσης. Οι λιγοστές µοναχές είναι πάντα πρόθυµες να ξεναγήσουν, να µιλήσουν για την ιστορία του µοναστηριού, αλλά και να προσφέρουν λιτό κέρασµα στους ταξιδιώτες. 
Αξίζει να αναφερθεί ότι στη Μονή υπάρχει βιβλιοθήκη που απαριθµεί πάνω από 2000 τίτλους για όλα τα θέµατα, οι οποίοι χρονολογούνται εδώ και πολλούς αιώνες. 
Οι µοναχές σήµερα, όπως και από τη Βυζαντινή εποχή, προσεύχονται αλλά και εργάζονται, ώστε να εξοικονοµήσουν τα προς το ζην. Με τα εκπληκτικά εργόχειρα και άλλα χειροποίητα, βότανα που οι ίδιες συλλέγουν από τη γύρω φύση, προσπαθούν να συντηρήσουν το µοναστήρι, όπου ζουν αυτές σήµερα, αλλά και όπου έζησε στο παρελθόν η οραµατίστρια της Παναγίας.

Το Μοναστήρι της Ιεράς Καρδίας του Ιησού στο Ξώµπουργο

Το Μοναστήρι της Ιεράς Καρδίας του Ιησού θεωρείται από τα µεγαλύτερα προσκυνήµατα της Ελλαδικής Καθολικής Εκκλησίας. Ιδρύθηκε από τους Ιησουΐτες µοναχούς, οι οποίοι ήλθαν στην Τήνο στο β΄ µισό του 17ου αιώνα και εγκαταστάθηκαν σε σπίτι που τους παραχωρήθηκε µέσα στο Κάστρο που το µετέτρεψαν σε εκκλησία της Αγίας Σοφίας. Μετά την παράδοση του Κάστρου στους Τούρκους και την καταστροφή του, οι Ιησουΐτες εγκαθίστανται στο Μπόργκο, όπου χτίζουν µεγάλο ναό το 1720-25 περίπου, δίπλα στο εκκλησάκι της Αγίας Αικατερίνης, το ναό της Αγίας Σοφίας, σε ανάµνηση του πρώτου ναού του Κάστρου. Το 1837-38 µεταβαίνουν στα Λουτρά, και στο ιδιόκτητο κτήµα τους χτίζουν µοναστήρι και εκκλησία αφιερωµένα στον Άγιο Ιωσήφ. Στο τέλος του 19ου αιώνα, όµως, µε τη µεσολάβηση του ηγουµένου της Μονής Λουτρών και την προσφορά των χωριανών ανακαινίζεται εξολοκλήρου η ετοιµόρροπη εκκλησία της Αγίας Σοφίας, η οποία µετονοµάστηκε σε εκκλησία της Ιεράς Καρδίας του Ιησού. Ύστερα από µια περίοδο εγκατάλειψης, ανακαινίστηκε γύρω στα µέσα του 20ού αιώνα και επεκτάθηκε παίρνοντας τη σηµερινή µορφή. Περιλαµβάνει, εκτός από το ναό, εστιατόριο και κοιτώνες για φιλοξενία των επισκεπτών. Στη µέση του προαύλιου χώρου δεσπόζει το άγαλµα της Ιεράς Καρδίας του Ιησού, φιλοτεχνηµένο από τον Ι. Φιλιππότη το 1950, αφιερωµένο στους Καθολικούς πεσόντες το διάστηµα 1912-1950. Κάθε δεύτερη Κυριακή του Ιουλίου εορτάζει πανηγυρικά µε την προσέλευση πολυπληθών πιστών απ’ όλη την Ελλάδα. Τόσο αυτοί, όσο και οι επισκέπτες κατά τους καλοκαιρινούς µήνες τυγχάνουν θερµής υποδοχής και φιλοξενίας.